Hızlı Özet
Konut dokunulmazlığı, bireyin konutuna ve eklentilerine izinsiz girilmesini veya rıza ile girildikten sonra izinsiz kalınmasını yasaklayan ve Türk Ceza Kanunu 116. maddesi ile düzenlenen temel bir haktır. İhlali hâlinde 6 ay ile 3 yıla kadar hapis cezası öngörülür. Suçun cebir, tehdit veya gece vakti gibi nitelikli şekillerde işlenmesi durumunda ceza artırılır. Bu suç, genellikle şikâyete bağlı olarak soruşturulur.
Konut Dokunulmazlığı Nedir?
Konut dokunulmazlığı, bireylerin kendilerini güvende hissedecekleri, özel yaşamlarını huzur içinde sürdürecekleri yaşam alanlarına başkalarının izinsiz girmesini engelleyen anayasal bir haktır. Bu hak hem Anayasa’nın 21. maddesi hem de Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 116. maddesi ile korunmaktadır.
TCK 116 Konut Dokunulmazlığı Suçu ve Cezası
-
-
- Rıza olmadan konut veya eklentilerine girme ya da rıza ile girildikten sonra çıkmama: 6 ay – 2 yıl hapis
- İşyeri ve eklentilerine izinsiz giriş: 6 ay – 1 yıl hapis veya adli para cezası
- Nitelikli hallerde (gece vakti, tehdit, cebir): Ceza 1 yıldan 3 yıla kadar çıkar
-
Konut Dokunulmazlığının Önemi
Konut dokunulmazlığı:
- Bireyin özgürlüğünü ve huzurunu korur,
- Mahremiyet hakkının ihlalini önler,
- Toplumsal düzenin ve barışın sağlanmasına katkı sunar.
Konut Dokunulmazlığı Suçunun Unsurları
Maddi Unsur
Failin, hak sahibinin rızası olmadan konuta veya eklentisine girmesi ya da rıza ile girilen konuttan çıkmaması gerekir.
Manevi Unsur
Suç kasten işlenir. Taksirle işlenemez. Failin rıza olmadığını bilerek hareket etmesi yeterlidir.
Kimler Fail ve Mağdur Olabilir?
Fail: Herkes olabilir. Özel bir nitelik aranmaz.
Mağdur: Konutun veya işyerinin sahibi ya da rızaya yetkili kişidir.
Ortak kullanılan alanlarda (örneğin evlilik birliği), eşlerden birinin meşru amaçlı rızası varsa suç oluşmaz.
Hukuka Aykırılık ve Şikâyet
Suçun oluşması için hukuka aykırılık gereklidir. Rızanın bulunmaması bu koşulu sağlar.
Suç, şikâyete bağlıdır. Ancak hırsızlık gibi başka suçlarla birlikte işlendiğinde şikâyet aranmaz.
Nitelikli Haller (Cezayı Artıran Durumlar)
- Cebir veya tehdit kullanılması
- Gece vakti işlenmesi
- Silahla işlenmesi
- Birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi
- Kamu görevi nüfuzunun kötüye kullanılması
Konut Nedir? Bahçe ve Eklentiler Dahil Mi?
Konut; kişinin geçici veya sürekli olarak barındığı ve özel yaşamını sürdürdüğü yerlerdir.
Bahçe, garaj, avlu gibi alanlar da eklenti sayılarak konut kapsamına girer.
Konut Dokunulmazlığı İhlalinde Ne Yapılmalı?
- Olay anına ait kamera kaydı, fotoğraf, tanık beyanı gibi delilleri toplayın.
- En yakın kolluk birimine başvurarak suç duyurusunda bulunun.
- Olay yeri değişmeden delillerin korunmasına dikkat edin.
Sık Sorulan Sorular
Konut dokunulmazlığı ihlalinde şikâyetten vazgeçersem ne olur?
Suç şikâyete bağlıysa süreç sona erer. Ancak kamu düzenini tehdit eden vakalarda savcılık re’sen işlem başlatabilir.
Bahçeme giren biri konut dokunulmazlığını ihlal etmiş sayılır mı?
Evet. Bahçe, konutun eklentisi sayıldığı için izinsiz girilmesi suçtur.
İşyeri konut dokunulmazlığı kapsamında mıdır?
Mutat olmayan işyerleri ve eklentileri TCK 116 kapsamında konut olarak kabul edilir.
Kaynaklar
- Türk Ceza Kanunu Madde 116 ve 119
- Anayasa Madde 21
- Yargıtay İçtihatları
- Resmî Gazete
