Hızlı Özet
Kentsel dönüşüm, riskli veya ömrünü tamamlamış yapıların yıkılıp yerine depreme dayanıklı ve modern binaların inşa edilmesini sağlayan bir süreçtir. 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülür ve hem maliklere hem kiracılara çeşitli destekler sunulur. Bu destekler arasında 18 aya kadar kira yardımı, vergi muafiyetleri ve faiz destekli kredi gibi haklar bulunur. Sürecin doğru yönetilmesi için riskli yapı tespiti, çoğunluk kararı, yıkım ruhsatı ve başvuru belgeleri büyük önem taşır.
Günümüzde şehirleşmenin yoğunlaştığı ve deprem riski taşıyan bölgelerde yapı güvenliği hiç olmadığı kadar önem kazandı. Bu noktada devreye giren kentsel dönüşüm uygulamaları, hem güvenli kentler inşa etmek hem de afet riskini minimize etmek amacıyla yürütülüyor.
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde yürütülen bu projelerle eskiyen, riskli ve ekonomik ömrünü tamamlamış yapılar yıkılarak, yerine sağlam ve yaşanabilir yapılar inşa ediliyor. Ayrıca süreç boyunca hak sahiplerine kira yardımı, faiz destekli kredi ve vergi muafiyetleri gibi önemli destekler sunuluyor.
Kentsel Dönüşüm Süreci Nasıl İşler?
Kentsel dönüşüm süreci şu adımlardan oluşur:
-
- Riskli yapı tespiti için başvuru yapılır.
- Yetkili kuruluş binadan karot örneği alarak analiz yapar ve riskli yapı raporu hazırlar.
- Rapor tapuya bildirilir ve maliklere tebligat yapılır.
- 15 gün içinde itiraz edilmezse rapor kesinleşir.
- 2/3 çoğunlukla dönüşüm kararı alınır; alınamazsa acele kamulaştırma yapılabilir.
- Yıkım sonrası yeni bina inşa süreci başlatılır.
Riskli Yapı Nedir?
Riskli bina, doğal afetlerde yıkılma veya ağır hasar alma tehlikesi bulunan yapıdır. Tespiti için:
- Bina maliklerinden biri veya kanuni temsilci başvuruda bulunabilir.
- Yetkili kurumlarca tespit edilen binalar için tapuda şerh konulur.
- Raporun kesinleşmesinden itibaren 60 gün içinde bina tahliye edilir.
Kentsel Dönüşüm Başvuru Şartları
Bir binanın dönüşüme alınabilmesi için:
- Riskli yapı raporunun alınmış olması,
- Yapı sahibinin veya hissedarın başvuruda bulunması,
- Gerekli belgelerin eksiksiz sunulması gerekir.
Riskli yapı kararına itiraz 15 gün içinde yapılabilir. İtiraz, teknik komisyonda değerlendirilir. Komisyondan çıkan karara karşı 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açılabilir.
Kentsel Dönüşüm Kira Yardımı Nedir?
Kira yardımı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından sağlanır. Maliklere 18 ay, kiracılara ise bir defaya mahsus ödeme yapılır.
2024 yılı itibarıyla bazı illerdeki kira yardımı tutarları:
- İstanbul: 5.500 TL
- İzmir, Ankara, Antalya, Bursa: 4.500 TL
- Diğer iller: 3.000 TL
Kentsel Dönüşüm Kira Yardımı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Başvuru kanalları şunlardır:
- e-Devlet üzerinden Çevre Şehircilik Bakanlığı sistemine giriş
- Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Müdürlükleri
- İl müdürlüklerine fiziki başvuru (evraklarla birlikte)
Son başvuru: Tahliye tarihinden itibaren 1 yıl veya yıkımdan itibaren 3 ay içinde yapılmalıdır.
Kira Yardımı İçin Gerekli Belgeler
- Kira yardımı başvuru formu
- Kimlik fotokopisi
- Riskli yapı tespit raporu
- Tapu fotokopisi
- Yıkım belgesi
- İkamet belgesi / nüfus kayıt örneği
- Elektrik, doğalgaz, su faturası
- Banka hesap cüzdanı fotokopisi
Riskli Bina Yıkımı İçin Gerekli Belgeler
- Yıkım talep dilekçesi
- Bina risk tespit raporu
- Bina tapu kaydı
- Yıkım planı ve fotoğraflar
- Boş olduğunu gösteren belge
- İmar durumu ve altyapı iptali belgeleri
- Harç ödeme makbuzları
Kentsel Dönüşümün Avantajları
- Depreme dayanıklı, modern konutlarda yaşam
- Kira yardımı (malik ve kiracılara)
- Vergi ve harç muafiyetleri
- Devlet destekli kredi (faiz indirimi veya %100 karşılanan kredi)
Sıkça Sorulan Sorular
Kentsel dönüşümde 2/3 çoğunluk sağlanamazsa ne olur?
Acele kamulaştırma yapılabilir ve hisseler rayiç bedel üzerinden devredilir.
Kentsel dönüşüm sürecinde kiracı hakları nelerdir?
Bir defaya mahsus kira yardımı, taşınma süreci için destek ve tahliye sonrası barınma hakları sunulur.
İBB kira yardımı veriyor mu?
Evet, İstanbul Büyükşehir Belediyesi kira yardımına ek destek sağlamaktadır.
