Bir arazinin kullanım kararlarını belirleyen planlara kısaca nazım imar planı denir. Nazım imar planları ile arazinin konut alanı, park alanı ya da ticaret alanı vb. olarak değerlendirilmesine karar verilir. Bu planlar 1/5000 ile 1/25.000 arasında bir ölçekte olabilirler. Nazım planları kapsamında nüfus yoğunluğu, ulaşım sistemleri (10 metrelik ve daha fazla genişlikteki yollar) başlıca bölge tipleri (konut bölgesi, ticaret bölgesi, sanayi bölgesi vb.) gösterilir.
Uygulama imar planları, nazım imar planına uygun olmak zorundadır. Uygulama imar planında nazım imar planına aykırı belirlemeler yapılması söz konusu olamaz. Örnekle açıklamak gerekirse nazım imar planında yeşil alan olan bir taşınmaz uygulama, imar planında konut olarak belirlenemez. İstisna durumlar mevcuttur fakat bu durumlarda sadece uygulama imar planı ölçeğinde belirlenebilecek büyüklükte farklılıklar olabilir. Örneğin nazım imar planında bulunmayan 10 metrelik bir yaya yolu imar planında yapı adaları oluşturmak için öngörülebilir.
Nazım İmar Planının Özellikleri Nelerdir?
Nazım imar planı, çevre düzeni planı olmadan da hazırlanabilen bir plandır. Çevre düzeni planı varsa nazım imar planı bu plana uygun olarak düzenlenir, fakat yoksa çevre düzeni planı olmadan da sadece nazım imar planı hazırlanması mümkündür.
Nazım imar planları kabul edildikten sonra İmar Kanunu uyarınca bir ay süreyle hem askıya çıkartılmalı hem de internet sitesinde ilan edilmelidir. İlan edilmeyen nazım planları şekil yönünden hukuka aykırılık gerekçesiyle iptal edilir.
Nazım imar planları kabul edilmeden önce belediye ve il özel idareleri tarafından kabul edilen planlarda imar komisyonu raporu hazırlanması zorunludur. Aksi bir durumda imar planı iptal edilir.
Nazım İmar Planı Nasıl Hazırlanır?
Nazım imar planları zaten var olan haritalar üzerine çizilerek oluşturulurlar. Bundan dolayı bir nazım planı hazırlanacaksa önce haritanın yaptırılması, eğer harita mevcut ise güncellenmesi gerekir. Harita hazırlanmadan ya da güncel olmayan bir haritaya dayalı olarak yapılacak imar planları ileride planların uygulanması yönünden problemler yaratacaktır.
Bir nazım planı hazırlanmadan önce planı yapılacak yer konusunda plan müellifine yardımcı olmak üzere bölgenin sosyal, ekonomik, demografik unsurları, arazi yapısı, gelişme potansiyelleri gibi konularda geniş bir araştırma yapılması gerekir. Bu yapılan araştırma sonuçları nazım imar planı raporunda belirtilir. Bu rapor nazım imar planının bir parçası olur ve planın hangi unsurlar dikkate alınarak hazırlanacağını gösteren bir hazırlık belgesi niteliğindedir. Nazım imar planının bu rapor dikkate alınarak oluşturulması gerekir. Yeterli veri alındıktan sonra istenilen hedefler karşılaştırılarak plan oluşturulur.
Nazım İmar Planına Dava Açılır mı?
Nazım imar planlarının iptal edilmesi amacıyla idare mahkemelerine dava açılıp yürütmenin durdurulması bile istenebilir. Bir nazım planı hakkında dava açılacaksa dava dilekçeleri 2577 sayılı Kanunun 3. ve 5. maddelerine uygun olmalıdır. Menfaat birlikteliği olan kişiler beraber dava açma hakkına sahiptirler. Dava 2577 sayılı İdari Yargılama usulü Kanununda belirtilen süreler içerisinde açılmalı ve taşınmaz ada ve parsel numaraları ile uyuşmazlığın hangi plandan kaynaklandığı belirtilmelidir.
Hangi Durumda Nazım İmar Planına Dava Açılabilir?
Bir nazım imar planına dava açılacaksa öncelikle sorunun hangi plandan kaynaklandığı netleştirilmelidir. Örneğin uygulama imar planından kaynaklanan bir sorun için nazım imar planına dava açmak anlamsızdır. Problem nazım imar planından kaynaklanıyor ise ilandan sonra belirlenen süre içerisinde dava açılabilir.
Uygulama imar planının kabulü ve ilanı üzerine nazım imar planına dava açmak mümkündür. Danıştay kararlarıyla da kabul edildiği gibi uygulama imar planları, nazım imar planlarının uygulanması için oluşturulan planlardır. Uygulama imar planları ilan edildikten sonra bu süreç içerisinde nazım imar planlarına dava açılabilir.
